Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΕΠΑΦΗ

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ 3ος - 6ος ΑΙ.


Γεώργιος Σιδηρόπουλος
Επικ. Καθηγητής, Τμ. Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
geos@aegean.gr
 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ


Λέξεις κλειδιά: μοναχισμός, Αιθιοπία, Βυζάντιο, ελληνικός πολιτισμός

Ο ελληνικός πολιτισμός στην διαχρονία έχει διαδραματίσει ένα ιδιαίτερο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Αυτός ο πολιτισμός είχε λιγότερη η περισσότερη επίδραση σε διάφορους λαούς ανάλογα με τις γεω-πολιτικές επαφές και την γεωγραφική συγγένεια. Ένας από αυτούς τους λαούς είναι η Αιθιοπία που παρά την απόσταση από το γεωμετρικό κέντρο βάρος του ελληνικού πολιτισμού, επηρεάσθηκε από αυτόν, όχι περιστασιακά αλλά συστηματικά ενσωματώνοντας στοιχεία που αποτέλεσαν και αποτελούν μέρος του δικού της πολιτισμού.
Η επαφή των δύο πολιτισμών αφορά τόσο τον κλασσικό κόσμο όσο και αυτόν του Ρωμαϊκής / Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και συνεχίζεται και μετά από αυτή. Καθοριστικό ρόλο στην μεταφορά και υιοθέτηση του ελληνικού πολιτισμού έπαιξαν στην αρχή οι συναλλαγές και οι συνδέσεις του εμπορίου, αργότερα η διπλωματία, η θρησκεία και η πολιτική. Αυτοί οι παράγοντες μελετήθηκαν σε διαφορές εκδοχές και περιόδους, δίνοντας συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε έναν στοιχείο που ελάχιστα έχει μελετηθεί ως παράγοντας συμβολής σ’ αυτή την «μεταφορά», τον μοναχισμό. Ο μοναχισμός αναπτύσσεται μαζικά και διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή μετά τον 3ο αιώνα και ατονεί με την επικράτηση του Ισλάμ γύρω τον 6ο αιώνα, περίοδος που σκιαγραφεί τα χρονικά όρια της έρευνας.
Τα κυρίαρχα ερωτήματα της μελέτης αναφέρονται στο κατά πόσον ο νεοσύστατος χριστιανικός μοναχισμός είχε αυτή την δυνατότητα και την γεωγραφική γειτνίαση να επηρεάσει προς αυτή την κατεύθυνση, από ποία στοιχεία αυτό τεκμαίρεται και ποιο ήταν το μέγεθος της συμβολής του;
Η παρούσα μελέτη εξετάζει σε πρώτη φάση τους πρωταγωνιστές λαούς και το χώρο που αυτοί δραστηριοποιούνται διαχρονικά, σε δεύτερο χρόνο προσεγγίζει τους γενικούς παράγοντες (ρεύματα συναλλαγών, μεγάλα φυσικά γεωγραφικά συστήματα…) που σχηματίζουν το ευρύτερο πλαίσιο συνθηκών ανάπτυξης της επαφής και τέλος εστιάζει και μελετά στην κυρίαρχη υπόθεση εργασίας, τον ρόλο του μοναχισμού, την έκταση το βάρος σ’ αυτή την πολιτισμική διεπαφή από την μια ελληνικός πολιτισμός, προς την άλλη πλευρά Αιθιοπία.