ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
ΤΩΝ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ, ΧΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ
ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ

 

Δημήτριος Γ. Ιεραπετρίτης
Δρ. Γεωγραφίας Παν. Αιγαίου, Επιστ. Συνεργάτης ΤΕΙ Χαλκίδας
d.ierapetritis@gmail.com

 

Λέξεις κλειδιά: Κοινότητα, Ιστορική Γεωγραφία, Οθωμανοκρατία, Αιγαίο, Χίος, Μαστιχοχώρια, Μαστίχα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
 

Ο θεσμός της κοινότητας στο νησιωτικό χώρο του Αιγαίου κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας συγκέντρωνε τόσο διοικητικές ή εκτελεστικές αρμοδιότητες όσο και δικαστικές εξουσίες. Ελλιπή ωστόσο, είναι τα διαθέσιμα στοιχεία που καταγράφουν τις ακριβείς δικαιοδοσίες και αρμοδιότητες των κοινοτήτων και των εκπροσώπων τους αποτρέποντας την πλήρη εικόνα για το ρόλο που διαδραμάτισε η κοινότητα στη συγκρότηση και διαχείριση του χώρου στο Αιγαίο.
Η παρούσα ανακοίνωση επιδιώκει, αξιοποιώντας ως μελέτη περίπτωσης τις είκοσι μία κοινότητες των Μαστιχοχωρίων Χίου και μέσα από τη συστηματική μελέτη σημαντικού αριθμού κοινοτικών αποφάσεων και λοιπών χειρογράφων που φυλάσσονται στην Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη «Κοραής» και τα Γ.Α.Κ. Νομού Χίου, να αναδείξει το περιεχόμενο, τη διαφορετικότητα και το εύρος των αρμοδιοτήτων των εκπροσώπων των κοινοτήτων, καθώς και τις επιπτώσεις των αρμοδιοτήτων αυτών στη διαχείριση του χώρου κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας, από τις αρχές του 17ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα.
Πιο συγκεκριμένα, αφού εξετάσει, πρώτον, τις δημογραφικές εξελίξεις κατά την εξεταζόμενη περίοδο, και δεύτερον, την εξέλιξη του συστήματος οργάνωσης και λειτουργίας των Μαστιχοχωρίων, φιλοδοξεί να αναδείξει τις επιπτώσεις της κοινοτικής δραστηριότητας και λειτουργίας στη διαχείριση του χώρου διερευνώντας τη διαχείριση δομών κοινοτικών οργάνων, την κοινοτική διαχείριση του οδικού δικτύου, πύργων, βιγλών, δικτύων δημόσιας ωφέλειας (αποχέτευσης, ύδρευσης), τη δικαστική επίλυση αστικών διαφορών, τις συνθήκες που όριζαν το ισχύον ιδιοκτησιακό καθεστώς, κ.α..
Τέλος, η ανακοίνωση θα βασισθεί σε ποιοτική έρευνα, καθώς θα αξιοποιήσει ποιοτικά στοιχεία που θα αντληθούν μέσα από χειρόγραφα κοινοτικών αποφάσεων, πράξεων μεταβίβασης, ενοικίασης ακίνητης περιουσίας, κ.α.