Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΟΤΑΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ (1876-1877)

Σπύρος Αναγνώστου

Δρ. Γεωγραφίας - Πανεπιστήμιο Αιγαίου

spanagn@geo.aegean.gr

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Έλληνας εξερευνητής Παναγιώτης Ποταγός (1839-1903) αφιέρωσε το τελευταίο από τα τρία μεγάλα εξερευνητικά του ταξίδια στην εξερεύνηση της βορειο-κεντρικής Αφρικής, από τις αρχές του 1876 μέχρι την άνοιξη του 1877. Υπήρξε ο πρώτος λευκός άνθρωπος που εισέδυσε βαθιά και εξερεύνησε την περιοχή που αποτελεί την λεκάνη απορροής του ποταμού Ουμπάνγκι, στο νότιο τμήμα της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας και στα βόρεια σύνορα του Κονγκό. Στην ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους εξερευνητές περιοχή αυτή, ο Ποταγός ανακάλυψε πρώτος τον μεγάλο ποταμό Μπόμου -και για την ανακάλυψη του αυτή τιμάται στις δύο όμορες χώρες. Το ακριβές δρομολόγιο του Ποταγού παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστο, καθώς η περιγραφή του ταξιδιού μέσα στο μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε (Περίληψις Περιηγήσεων) δεν επέτρεψε την εξαγωγή συμπερασμάτων σε ό,τι αφορά τις συντεταγμένες της πορείας του. Αυτή η αδυναμία, όπως και κάποιες παρεξηγήσεις σχετικά με την εξιστόρηση του ταξιδιού, χρησιμοποιήθηκαν από ορισμένους σύγχρονους του –αλλά και μεταγενέστερους- γεωγράφους για να αμφισβητηθεί η εγκυρότητα (ή ακόμα και η ειλικρίνεια) των εξερευνήσεων του Ποταγού. Σε αυτό βοήθησε και η επιφυλακτική έως και εχθρική στάση με την οποία περιέβαλε το αποικιοκρατικό κατεστημένο της εποχής τον ιδεαλιστή Έλληνα εξερευνητή.